poniedziałek, 26 grudnia 2016

Imieniny Szczepana

      Dzisiaj 26 grudnia, czyli w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia są imieniny Szczepana. W całej mojej rodzinie to imię pojawiło się jak dotąd jeden raz. Nosił je mój pradziadek macierzysty, o którym już było na tym blogu tutaj.
Szczepan w mojej rodzinie był tylko jeden, za to Stefanów trzech (dwóch macierzystych, jeden ojczysty), w tym jeden to wnuk wspomnianego Szczepana, a także pięć Stefanii (trzy macierzyste, jedna ojczysta i jedna w rodzinie męża).

    Pochodzenie i znaczenie imienia Szczepan
Imię męskie. Pierwotna spolonizowana forma greckiego imienia Stefan. Powstała wobec niewystępowania we wczesnym rozwoju języków słowiańskich głosek "f" zawartych w formie oryginalnej.
Odpowiedniki imienia Szczepan w róznych językach:
łaciński - Stephanus
angielski - Stephen
francuski - Etienne, Stephane
hiszpański - Estebann
rosyjski - Stiepan
włoski - Stefano

     A dlaczego dzisiaj o Szczepanie? Ano dlatego, że tego dnia dawniej było wiele ciekawych obrzędów. Gospodarze szli do obór i dawali krowom opłatek, oraz jedzenie pozostałe z wigilii, żeby dawały dużo mleka, a koniom siano spod obrusa. Z siana kręcono również powrósła, które używano do podwiązywania drzewek owocowych, żeby lepiej rosły. Kurom sypano owies, żeby się dobrze niosły. Owies sypano też na zachwaszczone pole, ponoć miało to pomóc w odchwaszczeniu. Jednak wcześniej z samego rana należało ten owies zanieść do poświęcenia w kościele. Pewnie warto kiedyś sprawdzić. Może podziała :)
O tych wszystkich obyczajach można poczytać tutaj: http://mojebieszczady.com/aktualnosci/2016/12/26/%C5%9Bwi%C4%99to-szczepana-w-dawnej-obrz%C4%99dowo%C5%9Bci-1

Z tym dniem związane są również przysłowia:
"Jaka pogoda w Szczepana panuje, taka na luty się nam szykuje"
"Na świętego Szczepana bywa błoto po kolana"
"W dzień świętego Szczepana rzucają owsem w kapłana"
"Jak przymrozi na Szczepana, będzie wiosna od Damiana" (27.02)
"Pogoda marcowa, taka jak i Szczepanowa"

Interesujące może być badanie na temat przestrzegania tradycji i obrzędów. Ciekawe w ilu domach kładzie się teraz sianko pod obrusem wigilijnym? Ilu gospodarzy podzieliło się opłatkiem ze zwierzętami, ile koni posiliło się sianem spod obrusa? I ile gospodyń nakarmiło dzisiaj kury poświęconym owcem? Oj zanika ta nasza tradycja, zanika...
Siano służyło też do innej wróżby. Panny wyciągały źdźbła by sprawdzić, która szybciej wyjdzie za mąż oraz która pozna zgrabniejszego młodzieńca.



Na zdjęciu wizerunek św. Szczepana z Wikipedii
obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325.

6 komentarzy:

  1. Wczoraj właśnie czytałam sporo o świecie Św. Szczepana, bo chciałam się dowiedzieć dlaczego w Polsce 26 grudnia nazywany jest tylko drugim dniem Świąt Bożego Narodzenia a we Włoszech jest to dzień Santo STEFANO.
    Masz rację, wiele tradycji zanika, bo związanych jest ze wsią, której w takiej postaci jak była, teraz już nie ma...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na wsiach często słyszy się zwrot "na Szczepana", ale w miastach przyjęło się urzędowe określenie "drugi dzień".

      Usuń
  2. Pani Doroto, u mnie w domu jest taka tradycja, że rano w drugi dzień świąt należy przemyć ręce w wodzie , której są drobne pieniądze. Każdy powinien tak zrobić i zabrać sobie kilka pieniążków na szczęście. Włożyć do portfela i nie wydawać !!! Taki pieniążek miał przynosić szczęście oraz ściągać pieniądze :)

    Pozdrawiam
    Justyna

    http://genealogiarodziny.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. jeszcze zapomniałam dodać, że właśnie 26 grudnia zostałam ochrzczona :)

      Usuń
    2. Oooo, to bardzo ciekawe. W tym roku już przepadło, ale za rok trzeba zapamiętać i zastosować :)

      Usuń
  3. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń